De Wereld Red je Niet met Minder: Groen denken 2.0

auteurs: Jan Deschoolmeester, Thomas Rotthier

gerelateerde boeken: How Innovation Works, How the World Really Works, Enlightment Now, Sapiens, The Wizard and the Prophet

De hoofdboodschap

Vaak stelt men ecologisch handelen gelijk met consuminderen: minder vlees eten, minder verwarmen, zelden of nooit vliegen en vooral: minder mensen op de planeet. Mensen (en vooral deze met een Westerse levensstijl) zijn immers de bron van al het onheil. Groei is iets slechts.

Het ecomodernisme, in Vlaanderen sterk gepromoot door de auteurs Jan Deschoolmeester en Thomas Rotthier, is een alternatieve stroming. Ze vertrekt van economische ontwikkeling en technologische innovatie om uitdagingen zoals klimaat, energie en voedselbevoorrading aan te pakken. De argumentatie is als volgt: door minder te verbruiken kan je (bijvoorbeeld) uitstoot met maar een fractie terug brengen. Enkel een collectieve globale zelfmoord zou deze naar nul terug kunnen brengen. Groei en technologische innovaties daarentegen hebben geen limieten. Het uitrollen van \(CO_2\)-arme energieproductie laat in principe toe netto klimaatneutraal te zijn terwijl carbon capture (indien dit op grote schaal zou werken) het potentieel heeft om netto koolstof uit de lucht te halen. Er is geen limiet aan wat innovatie kan bereiken, Riley omschreef het als de echte Infinite Probability Drive.

In de eerste hoofdstukken van "De Wereld Red Je Niet Met Minder" beschrijven De Schoolmeester en Rotthier hoe de moderne mens altijd al technologie gebruikt heeft om natuur in cultuur om te toveren. Lang verhaal kort, wat jager-verzamelaars kwamen op het lumineuze idee om zelf wat graan te verbouwen en sindsdien nederzettingen, georganiseerde religie, oorlog, overbevolking, industrie, vervuiling en alle puree waar we nu mee zitten. (Toegegeven, er zitten ook goede dingen tussen.) De volgende hoofdstukken overlopen hoe technologie het antwoord kunnen bieden op de grote uitdagingen, van energie en klimaat tot landbouw en voeding. Met veel voorbeelden geven de auteurs een voerzicht van historische technologische successen alsook toekomstig potentieel van wat nu in de kinderschoenen staat.

Het laatste hoofdstuk was voor mij het meest intrigerenste, maar waarschijnlijk ook het meest polarizerendste. In de rentemeesters van de natuur pleiten De Schoolmeester en Rotthier om (bio)technologie zoals gene drives actief in te zetten om de natuur te beschermen en te beheren. Toegegeven, de auteurs beschouwen dit als laatste redmiddel voor bedreigde ecosystemen terwijl intensievere landbouw er voor zorgt dat er meer land vrij komt voor de natuur.

Mijn review

Kernenergie, klimaatsverandering, GMO's zijn zeer actueel, "De Wereld Red Je Niet Met Minder" weet over elk van deze onderwerpen iets zinnigs te zeggen. Het boek is toegankelijk, informatief en leest als een trein. Wat ikzelf persoonlijk wat miste is een meer globale beschouwing en kritische blik op het vooruitgangsdenken, maar er zijn voldoende andere boeken die hier verder op in gaan.

Voor wie?

"De Wereld Red Je Niet Met Minder" is erg toegankelijk en aangenaam geschreven. Niet iedereen zal van het Ecomodernisme overtuigd zijn maar dit boek is een uitstekend vertrekpunt om er eens kennis mee te maken.

Mijn bedenkingen

De filosofie van "De Wereld Red Je Niet Met Minder" is gestoeld in het vooruitgangsoptimisme - aanhangers hiervan worden door sommigen tovenaars genoemd. Deze stelt dat de wereld en samenleving door de boot genomen altijd maar beter wordt, vanzelf bottom-up zonder sturing van buitenaf. Vooral Steven Pinker, Hans Rosling en Ray Kurzweil zijn prominente advocaten hiervan met boeken vol grafieken met stijgende (of dalende, indien slecht) trends.

Groen denken benadrukt vaak de eenheid met de natuur, waarbij natuur vaak als goed en puur gezien wordt en menselijke activiteit slecht en corrumperend. Dit gaat de biologische realiteit voorbij, elk species wil tot de uiterste limieten expanderen. De cyanobacteriën hebben er zich ook niets van aangetrokken toen ze de atmosfeer met (indertijd) giftig gas hebben gepompt. Meeste nieuwe species zijn experimenten die zichzelf om zeep helpen. De tragedie én geluk van Homo sapiens is dat we ons eigen noodlot kunnen zien aankomen, en er naar kunnen handelen.